Zeer Moeilijk Opvoedbare Kinderen lesgeven is niet niks. Het valt onder het speciaal onderwijs, het zogenaamde cluster 4. Het beruchte cluster 4. Van alle (hoogopgeleide) leerkrachten zijn er maar weinig die willen werken in dit type onderwijs. Ook niet zo gek misschien. Het gaat om kinderen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische stoornissen. Om een helder beeld te krijgen: Als een kind geplaatst wordt op een cluster 4 school, is het gediagnosticeerd. De diagnoses lopen uiteen van ADHD en PDD-NOS tot relatieproblemen, hechtingsstoornissen en depressies. Vaak hebben de kinderen combinaties van verschillende diagnoses. En daar heb je dan een gevarieerd dozijn van in je klas.

Zo kwam het vandaag voor dat een kind niet kon stoppen met praten. Tegen zichzelf, tegen anderen, tegen mij. Het maakte niet uit, als hij maar praten kon. Concentreren op het schoolwerk zat er niet in vandaag. Weer een effectieve lesdag gemist. En dan wel verwachten als onderwijsinspectie dat dat kind straks vooruit is gegaan. Bedankt, toetscultuur.
Naast deze ‘spanningsboogproblemen’, om ze maar even zo te noemen, zijn er natuurlijk irritaties tussen de kinderen. Van “Wat kijk je?” tot “Kom hier dan!” naar “Ik sla je face in elkaar als je naar mij kijkt”. De kleine akkefietjes in het ZMOK-onderwijs.
De meeste kriebels krijg ik van stiekem gedoe. Het type kind dat stiekem, achter de hand, het kind dat naast hen zit gaat uitschelden. Of als het kind langs een ander kind loopt en een schwalbe maakt, om vervolgens te zeggen dat het andere kind iets vervelends deed. Zo gemeen, daar kan ik met mijn hoofd niet bij.
Daarnaast is er nog de dreiging. Want bedreigd word je als leerkracht ZMOK. Vandaag was een jongen aan het spelen met iets uit zijn laatje. Hij kreeg van mij de keuze: terug in zijn la, of inleveren en het aan het eind van de dag weer terugkrijgen. Hij koos niet. Dan maak ik de keuze. Ik heb het afgepakt en in mijn la gestopt. De reactie was: “Bitch, je moet lijden en dood. Ik haat je, dus ik ga je doodmaken.” Mijn reactie (“Lijden met een lange ij of een korte ei?”) viel niet in goede aard. “ Wat maakt het uit, bitch!”, om vervolgens witheet te worden. Tsja, dat kan gebeuren. Een half uur later kreeg ik in plaats van een boos gezicht een grote glimlach en excuus van het kind: “Sorry juf, want u bent best lief, ik zal mijn best beter doen.”

Dan zit de dag er weer op. Bovenstaande is een kleine greep van de problemen die zich dagelijks voordoen. Denk maar aan de frustratie die leerlingen kunnen krijgen als ze een rekensom niet snappen en hoe bijvoorbeeld agressie of faalangst hierin een rol speelt. Je kan je misschien voorstellen dat het passend onderwijs veel verandering met zich mee zal brengen. Het verplicht reguliere scholen kinderen met gedragsproblemen aan te nemen, weliswaar door extra begeleiding te bieden. Uit ervaring weet ik dat die extra begeleiding zelfs in het speciaal onderwijs nog nodig is. Geregeld wordt een kind uit de klas gehaald door een orthopedagoog, logopedist of andere specialist. Daarnaast is het nauwelijks meer een keuze. Er wordt dusdanig veel bezuinigd op het speciaal onderwijs de komende jaren, dat er te weinig plek is om aan de vraag te voldoen. Er zullen dus steeds meer kinderen, met maar deeltijd begeleiding, in het regulier onderwijs komen. Reguliere klassen die in de toekomst uit meer dan 35 leerlingen bestaan. Veel prikkels dus, voor de ADHD’ers en autisten die zo goed gedijen zonder al die drukte van ademende en schrijvende medeleerlingen om hen heen. Nee hoor, geef mij dan maar in plaats van 35 leerlingen met 3 zmokkers gewoon een klas vol, dat complete gevarieerde dozijn, met alleen maar zmokkers.