We kennen het allemaal wel, feedback krijgen. Toch blijkt dat feedback niet altijd gericht genoeg en juist geformuleerd gegeven wordt, wat nadelige gevolgen kan hebben. Denk aan een negatief zelfbeeld, het gevoel het niet te kunnen. Afgelopen maart ben ik afgestudeerd als Master Special Educational Needs, waarbij ik onderzoek heb gedaan naar het geven van feedback op gedrag als interventie bij jonge cluster 4 leerlingen.

Gedrag kan aangeleerd worden, maar dit gaat niet zomaar. Naar mijn mening moet gedrag aangeleerd worden zoals een leerling ook leert lezen en rekenen: stap voor stap. Herhaling is de sleutel tot succes. Het doel? Simpel. Duurzaam vaardigheden aanleren.  Zoals ik omschrijf in mijn scriptie: “Duurzaamheid van de verandering is het daadwerkelijke leerresultaat. Het kind heeft immers op school in groep zeven geleerd hoe het een taart eerlijk kan verdelen, maar laat het leerresultaat pas zien als het op zijn achttiende verjaardag en op zijn vijftigste verjaardag nog steeds weet hoe hij dit moet doen. Dit geldt ook voor gedrag: als het kind op meerdere momenten in vergelijkbare situaties het geleerde toe kan passen, dan is het gewenste leerresultaat behaald.”

De vraag is dus eigenlijk hoe gedrag aangeleerd moet worden. En hierbij kan weer gedacht worden aan een simpele rekenles. Je biedt aan hoe een vraagstuk opgelost kan worden en geeft kinderen meerdere gelegenheden om nieuwe vaardigheden te oefenen. Lukt het niet, dan wordt de oplossing op een andere manier aangeboden, om te kijken of het de leerling dan wel lukt. Maar wat zeg en doe je als leerkracht om nieuwe vaardigheden aan te leren?

Het proces van feedback en feedforward geven aan leerlingen. Momenten hiervoor zijn tijdens de voorbereidingen, uitvoering en tijdens de evaluatie van het leerproces. Gedrag kan je dus aanleren door verwachtingen te scheppen, aandachtspunten aan te wijzen tijdens het proces en na afloop. Zeer belangrijk is het hoe. Want hoe geef je goede feedback aan leerlingen? Daarbij in acht genomen dat ten opzichte van één correctie naar de leerling, minstens drie gerichte complimenten moeten staan.

Een paar belangrijke begrippen: oplossingsgericht werken, positieve gespreksvoering en gerichte feedback. “Goed zo” is niet voldoende om door te gaan voor feedback. Immers, wat heeft een kind dan goed gedaan? Zit het goed op zijn stoel? Werkt de leerling netjes in zijn schrift? Heeft de leerling geluisterd naar je? De feedback is niet specifiek. “Wauw, wat zit je netjes op je stoel, A! het stoplicht is oranje dus je mag alleen met je buurman overleggen. Zet ‘m op, je kan het.” Dát is oplossingsgerichte, positief geformuleerde feedforward op gewenst gedrag. En het werkt.

Mijn doel gedurende het onderzoek was als volgt: leerkrachten vaardiger maken in de omgang met gedragsproblematiek. En de interventie om op een goede manier feedback (eigenlijk beter te noemen als feedforward!) te leren geven aan leerlingen, zorgt voor grote vooruitgang op kleine momenten gedurende de hele schooldag. Vandaar even deze korte motivator om na de herfstvakantie allemaal weer bewust positieve feedback te gaan geven. Doen dus!