Madagskar. Het meest bijzondere en het oudste eiland op Aarde. De planten, dieren en mensen zijn anders dan ik ooit heb gezien of meegemaakt. De Baobabs torenen boven alle andere planten uit, terwijl hun stammen steeds breder worden om zoveel mogelijk vocht in zich op te nemen voor drogere seizoenen. Maki’s springen van boom naar boom (tot wel 10 meter ver!) om vervolgens te zonnebaden, terwijl de leaf tailed ghecko zich onherkenbaar verstopt tussen de bladeren.

En dan de mensen. Madagaskar heeft vastgezeten aan Afrika, India en Arabië. Dit is terug te zien in de mensen tot op de dag van vandaag. In het noorden wonen mensen die veel weghebben van Arabische mensen. In centraal Madagaskar, waar de verschillende stammen met name rijst verbouwen, doen de mensen Aziatisch aan. In het Zuiden worden de mensen donkerder en lijkt ook de natuur meer op de savanne en steppe zoals ik ken van de plaatjes uit het continent Afrika.

De Indri

De Diademed Sifaka

White Sifaka

Onze reis ging van centraal Madagaskar naar het oosten, om vervolgens via de RN7 naar het zuidwesten te rijden. Van regenwouden tot woestijn. Van dagen regen in Ranomafana tot felle zon aan de Straat van Mozambique. Kiki was onze chauffeur en gids gedurende deze reis en heeft ons verteld over de geschiedenis, de verschillende stammen en over de flora en fauna van Madagaskar. Tijdens een autorit, reden wij door verschillende kleine dorpjes. Het was marktdag in een dorpje, waarvan de chauffeur de naam niet kon vertellen, en we besloten uit te stappen. Kiki ging met ons de markt op, om uit te komen bij Hira Gasy. Hira Gasy is een verhalenverteller, die in het moderne Madagaskar, met name tijdens schoolvakanties, van marktplein naar marktplein trekt om verhalen te vertellen. Dit doet hij door middel van drama, zang en dans. De verhalen gaan over goed en kwaad en er zitten belangrijke levenslessen in.

Kiki vertelt ons dat Hira Gasy vroeger, voor de Franse kolonisatie die tot 1960 duurde, de enige vorm van onderwijs was in Madagaskar. Kinderen kregen toen niet tijdens schoolvakanties, maar elke week als het market day was, de gelegenheid om te luisteren naar de levenslessen die de Hira Gasy vertelde. Het was het enige dat ertoe deed. Immers, 90% van de bevolking in Madagaskar is boer, dus normen en waarden zijn belangrijk, maar andere schoolse zaken zijn niet van belang. De meeste Malagassen zijn zich er niet eens van bewust dat ze op een eiland wonen! Nog steeds gaat lang niet iedereen naar school. Hoewel onderwijs van 6 tot 11-jarige leeftijd verplicht is, wordt dit nauwelijks nageleefd. Ongeveer de helft van de bevolking gaat naar de lagere school (en kan dus lezen en schrijven) en maar 1% gaat naar de universiteit. Madagaskar heeft in de hoofdstad een eigen universiteit, die zich vooral bezighoudt met het beschermen van de natuur en hoe toerisme daarin een belangrijke geldbron kan zijn.

Hira Gasy, de oudste vorm van onderwijs op Madagaskar

Momenteel is er nog maar 10% over van het oorspronkelijke regenwoud in Madagaskar. Vele dieren die wij hebben mogen zien en horen, zoals de indri en de sifaka’s, zijn bijna uitgestorven in het wild. Er leven er nog maar een paar honderd tot een paar duizend van. Dit heeft te maken met het bedroevende onderwijs dat gegeven wordt. Toch lijkt er steeds meer aandacht gegeven te worden aan duurzaamheid. Zo zien we dat een nieuwe belangrijke energiebron wordt gebruikt: de zon. Hutjes van modder en klei worden op het dak versierd met een zonnepaneel, vaak gesponsord door een goed doel of een rijke ‘vasaha’ (blanke, rijke stinkerd). Hierdoor is het omkappen van bomen steeds minder noodzakelijk. Hopelijk kan door middel van kwalitatief goed onderwijs de unieke flora en fauna beschermd worden van het dodelijkste op Aarde: de mens.

Madagskar is een prachtig land. De ervaring is niet te beschrijven en is met niks te vergelijken.  Madagaskar verdient goed onderwijs en goede voorlichting over het behouden van zijn unieke karakter. Dat wij nog een keer terug zullen gaan, is een feit.

Baobab

Baobab