Het is tijd om naar zwemles te gaan, als er een stille vinger de lucht in gaat. Hoewel het eigenlijk geen moment is voor vingers en de klas wat onrustig is, vraag ik aan deze jongen, A, om op een zachte manier zijn vraag te stellen. Hij fluistert: “Juf, mag ik S een compliment geven?”

Complimenten geven, dat is misschien wel de factor voor veel mensen om gelukkig te zijn. Complimenten krijgen geeft een goed gevoel over jezelf. Waardering is misschien wel het belangrijkste dat er is en complimenten zijn een actie die hier bij hoort. Complimenten geven, heeft op mij precies hetzelfde, positieve effect. En dat geldt inmiddels niet meer alleen voor mij.

Sinds ik voor de klas sta, doe ik geregeld letterlijk de uitspraak “ik geef je een compliment!”. Op deze uitspraak volgt dan waar het compliment voor is, voor het effect van de positieve feedback die je de leerling op dat moment geeft. Van complimenten groeien kinderen. Letterlijk. Je ziet kinderen ineens recht(er)op gaan zitten aan tafel als ze een compliment krijgen. Of kinderen tillen hun kin op, waardoor ze groter lijken. Het zelfvertrouwen groeit met het kind. Een stukje negatief zelfbeeld, wat veel voorkomt in het cluster 4 onderwijs, wordt weggenomen. Daarnaast is het ook een succesmoment voor mij als leerkracht. Immers, als ik een compliment uitdeel aan een kind, wordt er een stukje positiviteit in de groep gegooid. Elk compliment dat ik kan geven, voelt indirect als een compliment voor mij. Het geeft mij een trots gevoel om complimenten te geven aan mijn lieve, gedragsmatig moeilijke leerlingen. En de kleine successen mogen groot gevierd worden. Als een leerling met ODD tijdens een opstandige bui zichzelf rustig weet te krijgen en daar een compliment voor kan accepteren, is er een succes dat gevierd mag worden. Een overwinning. Meer complimenten dus.

Om het negatieve beeld van kinderen te verminderen, werk ik ook met de ouderwetse gekleurde bolletjes in een doorzichtige pot. Een pot waar op staat ‘Bedankt voor het afgelopen schooljaar! Liefs van K.’ Het wekt meteen een positief gevoel op bij mij en de leerlignen. Het gedrag van de kinderen wordt elke week individueel geëvalueerd. Vindt de leerling dat hij een goede week heeft gehad, wordt er een groene bol in de glazen pot gedaan. Zijn er leerlingen die denken dat ze goed hebben geoefend, maar dat ze nog beter kunnen, doen ze een gele bol in de pot. Rode bollen? Die hebben we niet. Want in onze groep gaan wij ervan uit dat elk kind oefent met zijn gedrag, ook als het moeilijk is en nog niet lukt.

Een tikkeltje verbaasd, maar met een onwaarschijnlijk grote glimlach, vertel ik A dat hij zeker een compliment mag uitdelen. Terwijl ik dat zeg, valt er een stilte in de klas. Ze lijken allemaal te willen horen wat A gaat zeggen en kijken nieuwsgierig zijn kant op. “S, wat heb jij een mooie jas, zeg!” zegt hij met een luide en duidelijke, doch zeer vriendelijke stem tegen zijn klasgenoot die aan de andere kant van het lokaal zit. De jongens kijken elkaar aan, glimlachen terwijl ze in elkaars ogen kijken en ik voel de vriendschap. Er gaat een duim de lucht in. Van S. “Top hoor, dank je,” zegt hij giechelend.

Sindsdien is complimenten geven een hot item in de groep. We oefenen het als iemand nieuwe schoenen of een nieuw kapsel heeft. Maar ook als iemand heeft geoefend met zijn gedragsdoel of een moeilijke som weet op te lossen. Zoals ik dan zeg in mijn groep: “Complimenten voor dit lieve compliment!”